طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که در صورت تجویز مقادیر کافی می توانند اثرات سلامت بخشی برای میزبان داشته باشند. پروبیوتیک ها به  طور عمده در دستگاه گوارش ( مخصوصا در کلون ) وجود دارند، اما در دیگر نقاط بدن هم دیده می شوند. اثرات مفید آنها از طرق مختلفی چون رقابت با میکروارگانیسم های بیماری زا و نرمال نمودن ترکیب میکروبی، تنظیم ایمنی بدن و اثرات متابولیکی دیگر حاصل می شود. از جمله اثرات پروبیوتیک ها در بدن می توان به کاهش سوء هضم لاکتوز، پیشگیری و درمان اسهال، بیماری های التهابی روده (IBD)، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، عفونت هلیکو باکتر پیلوری، عفونت های بعد از جراحی، عفونت های دهانی و کرم خوردگی های دندانی، عفونت های تنفسی، بیماری های آلرژیک، جلوگیری از سرطان، کاهش کلسترول سرمی و افزایش پاسخ به واکسن اشاره کرد. این میکروارگانیسم های مفید می توانند ویتامین های مختلفی را نیز در روده تولید کنند و همچنین زیست فراهمی برخی مواد معدنی را افزایش دهد. به طور مثال می توان به افزایش زیست فراهمی آهن توسط میکروارگانیسم L.acidophilus اشاره نمود.

 

 

از نکات جالب در مورد پروبیوتیک ها این است که فلور بدن در مجموع وزنی بیش از وزن مغز دارند و حتی تعداد آنها 10 برابر سلولهای بدن تخمین زده شده است. این نکته اهمیت زیاد آنها را در سلامت بدن نشان می دهد. از موارد جالب دیگر رابطه ای است که بین پروبیوتیک ها و آپاندیس وجود دارد. محققان تا سال های اخیر نقش خاصی برای آپاندیس قائل نبوده اند اما اخیرا مطالعات نشان می دهد که در زمان هجوم میکرو ب های بیماری زا، آپاندیس که دارای غلظت بالایی از پروبیوتیک هاست، با انقباضات خود سبب انکوباسیون میکروبهای مفید به فضای داخل روده می شود و تعادل را به سمت میکروارگانیسم های مفید پیش می برد و در نتیجه از پیشروی پاتوژن ها ممانعت می کند. همچنین پروبیوتیک ها به عنوان آنتی بیوتیک های قرن 21 برشمرده می شوند که می توانند با میکروارگانیسم های بیماری زا مقابله کرده و ضمنا در این حالت مقاومت آنتی بیوتیکی نیز به وجود نخواهد آمد. جالب است بدانید که یکی از علل برتری زایمان طبیعی نسبت به سزارین تماس پوستی نوزاد با پروبیوتیک های مادری حین زایمان طبیعی است که اولین تماس نوزاد با پروبیوتیک ها محسوب شده و می تواند اثرات سلامت بخشی در طول عمر برای وی داشته باشد.

عوارض جانبی که ممکن است در اثر دریافت مکمل های پروبیوتیکی بوجود آید شامل اسهال، نفخ و کرامپ شکمی ، راش پوستی و آکنه است. از راه های مقابله با این عوارض، کاهش دوز مکمل مصرفی، مصرف مایعات کافی و فرصت دادن برای تطبیق کامل پیداکردن بدن می باشد.

 

                                                                                                                                                                                                    ترجمه وتالیف:هادی امامت

                                                                                                                                                                                               کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی